Jet lag (Sudden Time Zone Change Syndrome) is een reeks ongemakken die men ondervindt bij het reizen over lange afstanden, meestal per vliegtuig. Dit zijn intercontinentale reizen (van west naar oost of van oost naar west) waarbij in korte tijd veel van tijdzone wordt gewisseld. Dergelijke snelle veranderingen dragen bij tot de verstoring van ons circadiaans ritme en het natuurlijke evenwicht van het lichaam.
Jet lag is een zeer vermoeiend verschijnsel, waardoor zowel ons lichaam als onze geest minder goed werken, waardoor het moeilijk voor ons wordt om normaal te functioneren en geplande taken efficiënt uit te voeren. Gelukkig zijn er effectieve trucs om ons te helpen veel beter om te gaan met een plotselinge verandering van tijdzone die slecht is voor onze biologische klok. Lees het artikel en ontdek hoe je een jetlag kunt verslaan!
Biologische klok versus astronomische klok
Onze biologische klok werkt op een gestructureerde, gecoördineerde manier. s Morgens krijgen we een energieboost, onze stofwisseling versnelt, onze spijsverteringsorganen worden gestimuleerd. s Avonds daarentegen komen we geleidelijk in een toestand van verminderde activiteit, verstilling, vertraging van de stofwisselingsprocessen.
De slaap-waakcyclus wordt geregeld door een hormoon dat melatonine heet. Als het niveau ervan in het lichaam hoog is, zijn we slaperig; als het laag is, zijn we gestimuleerd en klaar voor actie.
De productie van melatonine stijgt of daalt naar gelang van de hoeveelheid licht die het gezichtsapparaat bereikt. Daarom worden wij bij het vallen van de duisternis plotseling moe, voelen de drang om onze activiteiten uit te stellen en te gaan slapen.Zodra het buiten licht is, verdwijnt de slaperigheid en begint de geest op volle toeren te werken.
Het probleem ontstaat wanneer we nachtdiensten draaien of om andere redenen overdag slapen en ’s nachts actief zijn. Omdat dit niet in overeenstemming is met het biologische ritme van het lichaam, begint ons organisme minder goed te functioneren, wat zich uit in concentratieproblemen, hoofdpijn, gebrek aan energie, zwakte en vele andere vervelende symptomen. Deze verstoring van de werking van het lichaam kan ook optreden tijdens lange reizen.
Wat is een jetlag?
Iedereen die van plan is in de breedterichting (oost-west) te reizen, moet bekend zijn met de term “jetlag”. Jet lag, of plotselinge verandering van tijdzone-syndroom, ook bekend als jetlag-syndroom, is niets meer dan een reeks hinderlijke ongemakken die ons lichaam opdient als reactie op plotselinge veranderingen van tijdzone.
Het is vermeldenswaard dat jetlag-symptomen niet optreden tijdens noord-zuid- en zuid-noord-reizen, of als ze wel optreden, zijn ze van geringe intensiteit. Dit komt omdat bij een noord-zuid reis geen sprake is van een verandering van tijdzones, maar mogelijk alleen van een verandering van cultuur, omgeving, weer, klimaat, zodat de reactie van ons lichaam milder is.
De situatie is anders voor reizen van oost naar west. Elke 15 graden lengtegraad verandert de tijdzone met een uur, dus als we besluiten een lange afstandsreis te maken, wordt onze dag aanzienlijk “verkort” of “verlengd”. Een vlucht van Warschau naar Chicago duurt bijvoorbeeld 10 uur. Als we om 10 uur ’s morgens vertrekken, komen we om 1 uur ’s middags op onze bestemming aan. Aangezien de tijdzones verschillende keren veranderen, wordt de dag met 7 uur “verlengd” (in Warschau zou het al 8 uur ’s avonds zijn, in Chicago is het pas 1 uur ’s middags).
Jet lag – symptomen
Het jetlag syndroom wordt veroorzaakt door een dissonantie tussen onze biologische klok en de astronomische klok. De ernst van het ongemak van een jetlag hangt meestal af van het aantal tijdzones dat wordt doorkruist, maar ook factoren zoals de leeftijd van de reiziger, zijn gezondheidstoestand, zijn huidige psycho-fysieke gesteldheid en de reisrichting spelen een belangrijke rol.
Reizen in oostelijke richting is meestal hinderlijker (jetlag symptomen zijn intenser) dan reizen in westelijke richting. Het lichaam verdraagt de “verkorting” van de dag niet, wat het geval is wanneer men naar het oosten reist, in tegenstelling tot de “verlenging” van de dag, wat het geval is wanneer men naar het westen reist.
De meest voorkomende symptomen van een jetlag zijn diverse slaapstoornissen, maar ook een aantal andere klachten komen voor. Meestal uit een jetlag zich in de verstoring van die fysiologische processen die van nature afhankelijk zijn van het circadiaans ritme (b.v. spijsverteringsprocessen, stofwisselingsprocessen, hormoon- en neurotransmitterafscheidingsprocessen).
De meest voorkomende symptomen van een jetlag zijn
- slaapproblemen (bv. moeilijk inslapen, slapeloosheid, ondiepe slaap, buitensporige slaperigheid overdag, te vroeg wakker worden),
- gevoelens van desoriëntatie,
- duizeligheid
- hoofdpijn,
- constante vermoeidheid, gebrek aan energie om te handelen,
- zwakte, zwaarte, slechtere lichamelijke conditie,
- gebrek aan eetlust,
- problemen met het spijsverteringsstelsel: maagdarmstoornissen, buikpijn, misselijkheid, spijsverteringsproblemen, constipatie, diarree,
- malaise,
- concentratiestoornissen,
- slechtere mentale prestaties,
- stemmingswisselingen,
- prikkelbaarheid.
Hoe lang duurt een jetlag?
De symptomen van het plotselinge tijdsveranderingssyndroom zijn het meest acuut op de eerste dag na aankomst, maar nemen met de dag af. Bijna 80% van de reizigers ondervindt jetlag-symptomen op de eerste dag en de eerste nacht, maar tegen de derde dag heeft slechts 20% van de reizigers er last van.
Een jetlag duurt gemiddeld twee dagen. Bij mensen die zich van nature gemakkelijk en snel aan nieuwe omstandigheden aanpassen, kunnen de symptomen na de eerste nacht verdwijnen. Anderzijds kunnen de symptomen van een jetlag tot 3 dagen aanhouden bij mensen die moeilijker tegen veranderingen in klimaat en tijd kunnen en zich minder goed aan een nieuwe omgeving aanpassen. Zelden duurt een jetlag langer dan 3 dagen.
Hoe ga je om met jetlag?
Extreme vermoeidheid en andere ergernissen in verband met plotselinge veranderingen in tijdzones kunnen de verantwoordelijkheden en plannen die wij voor onze reis hadden in de weg staan.
Gelukkig is het mogelijk om de intensiteit van jetlag-symptomen te voorkomen (of in ieder geval te verminderen) met behulp van beproefde tips. In de eerste plaats is het een goed idee om uw bedtijden te veranderen, zodat u later, wanneer u zich in een nieuwe tijdzone bevindt, niet de kwellende moeite hebt om in slaap te vallen.
Hoe ga je om met een jetlag?
- Ga een paar dagen voor uw vlucht later naar bed als u naar het westen reist, of vroeger als u naar het oosten reist dan normaal.
- Zodra u aan boord van het vliegtuig bent, zet u uw horloge gelijk met de tijd op de plaats van uw bestemming (deze psychologische truc helpt uw lichaam zich aan te passen aan de nieuwe tijdsomstandigheden).
- Verander een paar dagen voor uw reis uw etenstijden om ze beter af te stemmen op de tijden waarop u in de nieuwe tijdzone zult eten.
- Zorg ervoor dat uw lichaam en geest 2-3 dagen voor uw vertrek goed uitgerust zijn. Zorg voor een goede nachtrust, probeer je zenuwen te kalmeren en ontstress grondig. Vermoei jezelf niet, beperk je dagelijkse karweitjes, trakteer jezelf op diepe ontspanning. Als u mentaal en fysiek in betere conditie bent, zult u zich gemakkelijker en sneller aanpassen aan de nieuwe tijdzone.
- Houd uw lichaam goed gehydrateerd tijdens de vlucht (bij voorkeur met af en toe een paar slokjes mineraalwater).
- Draag comfortabele schoenen en kleding waarin u zich tijdens de vlucht goed voelt.
- Vermijd alcohol en koffie aan boord van het vliegtuig.
- Probeer tijdens de vlucht af en toe uw spieren te strekken en tussen de stoelen door te lopen.
- Om bij aankomst spijsverteringsproblemen en eetluststoornissen te voorkomen, mag u vóór en tijdens de vlucht alleen lichte, licht verteerbare en niet te rijke maaltijden op basis van verse, natuurlijke producten eten.
- Draag een blinddoek en oordopjes om slaapproblemen te verminderen. Het innemen van melatonine kan ook helpen.
