Polyfasische slaap is het tegenovergestelde van het standaard slaapregime, waarbij we ’s nachts 7 à 8 uur ononderbroken slapen. Door te kiezen voor een polyfasisch slaapsysteem, breken we de slaap op in verschillende kortere segmenten, met slaap zowel overdag als ’s nachts, en wordt de totale tijd die aan slapen wordt besteed verkort. Met een polyfasisch slaapregime winnen we meer tijd voor normale activiteiten en kunnen we meer gedaan krijgen dan wanneer we de standaard acht uur zouden slapen. Polyfasische slaap is echter niet zonder nadelen. Ook vindt niet iedereen zijn weg in dit rustpatroon.
Wat is polyfasische slaap?
Polyfasische slaap moet worden overwogen door iedereen die worstelt met een notoir gebrek aan tijd, die het gevoel heeft dat er te weinig uren in de dag zitten of dat slaap te veel van zijn leven in beslag neemt. Terwijl de traditionele slaap, d.w.z. de monofasische slaap, bestaat uit een slaap van 7 à 8 uur aan één stuk, bestaat de polyfasische slaap uit verschillende fasen. De naam “polyfasische slaap” is een samensmelting van twee woorden – “poly” (betekent veel) en “fase” (betekent opeenvolging, stadium).
Polyfasische slaap omvat gewoonlijk een combinatie van basale slaap ’s nachts (ongeveer 4 uur slaap) en 2-3 korte dutjes gedurende de dag. Een ander, minder vaak gebruikt, polyfasisch slaappatroon is het invoeren van alleen dutjes – verschillende sessies van lichte slaap die ongeveer 30 minuten duren gedurende de dag.
Hoewel de polyfasische slaap voor velen van ons de eerste kennismaking is, is dit slaapsysteem al heel lang bekend. Leonardo da Vinci, bijvoorbeeld, gebruikte het. Uit de verslagen van de schilder zelf en van zijn collega’s kan worden afgeleid dat zijn hele slaappatroon bestond uit dutjes van 20 minuten overdag en ’s nachts (om de vier uur of zo). Op deze manier sliep hij maar ongeveer 2 uur per dag. Daardoor kon hij veel productiever zijn in zijn artistieke werk.
Polyfasische slaap werd ook gebruikt door soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dankzij dit systeem konden zij een groter aantal uren per dag aan de strijd wijden, met behoud van een hoog concentratieniveau en zonder vermoeidheidseffect. Polyfasische slaap is voorts getest door het NASA-agentschap, het Canadese leger, het Italiaanse leger en een instelling die de effecten van ruimtevluchten op de gezondheid bestudeert (National Space Biomedical Research Institute).
Onderzoek naar polyfasische slaap werd ook verricht door de Braziliaanse wetenschapper en zeiler Claudio Stampi. Volgens zijn waarnemingen is het menselijk lichaam in moeilijke situaties, met verminderde slaap, in staat vrij normaal te functioneren. De uiteindelijke prestaties en psychofysische efficiëntie hangen echter af van de individuele omstandigheden van elk lichaam.
Wat is polyfasische slaap?
Traditionele slaap is totaal verschillend van polyfasische slaap. Er zijn 2 fasen van slaap – de REM-fase (de fase van snelle oogbewegingen, of ondiepere slaap) en de NREM-fase (diepe slaap). In de traditionele slaap vindt na het inslapen de REM-fase plaats, die dan overgaat in de NREM-fase. Nadat we uit de NREM-fase zijn gekomen, komen we weer in de REM-fase. De volledige slaapcyclus, bestaande uit de REM en NREM fasen, duurt ongeveer 1,5 uur. Wij maken in één nacht verschillende van dergelijke cycli door, meestal 4-6. Hoe langer de slaap duurt, hoe langer de REM-fase en hoe korter de NREM-fase (diepe slaapfase).
In polyfasische slaap zijn de slaapfasen verschillend verdeeld. Hier gaat het niet om het doorlopen van verschillende volledige slaapcycli tegelijk, zoals het geval is bij monofasische slaap. Elke slaapsessie in polyfasische slaap is: ofwel alleen de REM-fase (d.w.z. lichte, ondiepe slaap), ofwel één slaapcyclus (REM- en NREM-fase), ofwel twee cycli.
Opmerkelijk is dat polyfasische slaap ons dwingt onze natuurlijke slaapcycli te “doorbreken”. Het is dus heel belangrijk om de slaap- en wektijden in de gaten te houden. We moeten onze slaapsessies zo inrichten dat we niet wakker worden tijdens de NREM-fase. Hier is het de moeite waard 90 minuten durende slaapsessies (of veelvouden daarvan) te gebruiken, die u in staat stellen de hele REM- en NREM-fase te doorlopen en weer wakker te worden in de ondiepe slaapfase. Korte dutjes werken ook goed, zodat we helemaal niet verslaafd zijn aan diepe slaap. Als we in de diepe slaap wakker worden, zijn we gedesoriënteerd, hebben we slaaptekort, een gebrek aan vitaliteit en kunnen we moeilijk herstellen.
De fijnafstemming van het slaapschema is van groot belang als wij besluiten polyfasisch te slapen en een zo gering mogelijk verlies van geestelijke en lichamelijke prestaties willen. Een uiterst nuttig hulpmiddel hierbij is de zogenaamde slaapcalculator, die de optimale tijden voor slapen en opstaan berekent, op basis van de door ons opgegeven parameters.
Polyfasische slaap – soorten
Voor veel mensen is een combinatie van een dutje en een nachtrust een manier om geconcentreerd te blijven en hoge prestaties te blijven leveren zonder dat ze een derde van de dag hoeven te slapen. Er zijn verschillende varianten van polyfasische slaap, waaronder meer en minder veeleisende varianten.
Soorten polyfasische slaap (te beginnen met de slaap die het meest op de traditionele slaap lijkt)
- Bifasische slaap – duurt ongeveer 6 uur per nacht en wordt opgedeeld in twee fasen. Het omvat de invoering van basale slaap ’s nachts (ongeveer 5 uur slaap) en een dutje overdag. De bifasische slaap is een van de meest populaire en gemakkelijkste vormen van polyfasische slaap. Het biedt echter niet de mogelijkheid om de totale hoeveelheid slaap met een paar uur te verminderen, zoals sommige andere varianten.
- Everyman – is een relatief gemakkelijk te implementeren polyfasisch slaaptype. Het is universeel en geschikt voor iedereen, zoals de naam zelf al aangeeft (“everyman”, wat “ieder mens” betekent). Met behulp van het everyman systeem, slapen we 3 uur ’s nachts, plus 3 dutjes gedurende de dag. Geen van deze mag echter langer dan een half uur duren.
- Dymaxion (vierfasenslaap) – slaap 2-3 uur per nacht, waarbij de slaap wordt verdeeld in 4 dutjes van ongeveer 30 minuten om de 6 uur.
- Uberman (zes-fasen slaap) – een geavanceerde, moeilijke variant van polyfasische slaap die slechts door enkelen wordt beoefend. De totale duur van de slaap in deze versie is ongeveer 2 uur per nacht. We doen om de vier uur een dutje van 20 minuten. In totaal doen we 6 dutjes per dag.
Is polyfasisch slapen veilig?
Is polyfasisch slapen de moeite waard? Het is zeker het proberen waard, vooral als u niet genoeg tijd hebt om al uw taken te voltooien.om al uw taken te voltooien en als u uw productiviteit wilt verhogen. Er kan echter niet met zekerheid worden gesteld dat langdurig gebruik van dit slaapsysteem veilig is voor de gezondheid. Dit komt omdat er geen studies zijn om het te bewijzen.
Zeker in extreme situaties waarin we ons geen lange nachtrust kunnen veroorloven, kan polyfasische slaap ons van groot nut zijn. Het is echter niet noodzakelijkerwijs aan te bevelen als een elementair, permanent slaapregime. Vergeet niet dat een goede slaap net zo belangrijk is om het lichaam fit te houden als een gezonde, evenwichtige voeding of regelmatige lichaamsbeweging.
Polyfasische slaap – meningen. Wat zeggen mensen die polyfasische slaap getest hebben?
De meningen over polyfasische slaap zijn verdeeld. Voor sommigen is het een geweldig patent om “de dag te verlengen” met behoud van een hoge mate van focus en volheid. Hun efficiëntie is toegenomen, hun humeur is niet verslechterd en het aantal uren dat zij slapen is verminderd.
Er is ook een aanzienlijke groep mensen voor wie polyfasische slaap niet werkt. Niet iedereen voelt zich op zijn gemak met korte dutjes, niet iedereen kan goed functioneren door minder maar meer te slapen, en niet iedereen voelt zich op zijn gemak met overdag slapen. Het hangt allemaal van het lichaam af. Voor sommigen is de basis (en eerste vereiste) voor een efficiënt herstel, een onberispelijke hersenfunctie en welzijn een rustgevende slaap van de voorgeschreven 7 à 8 uur.
Lees ook:
- Hoe val je snel in slaap?
- Welke matras moet ik kiezen?
