Slaapapneu is een hinderlijke ademhalingsstoornis die tijdens de slaap optreedt. Het werpt een schaduw over de kwaliteit van de slaap en het welzijn overdag. Soms is het mild, andere keren verergert het na verloop van tijd, wat een gezondheidsrisico inhoudt. Ongeacht de ernst en de oorzaak mag slaapapneu niet worden onderschat. Omdat mensen met slaapapneu herhaaldelijk kortademig worden of tijdelijk stoppen met ademhalen tijdens de slaap, kan de aandoening ernstige hypoxie veroorzaken als zij niet wordt behandeld. In de meeste gevallen is de oorzaak van slaapapneu gelegen in anatomische veranderingen in de bovenste luchtwegen. Wat is er nog meer te weten over slaapapneu? Hoe kunt u zich beschermen tegen verergering en hoe kunt u uw klachten verminderen?
Wat is slaapapneu?
Obstructieveslaapapneu (OSA) is een aandoening waarvan het belangrijkste symptoom een gestoorde ademhaling tijdens de slaap is, wat zich vertaalt in hypoxie van organen en weefsels, met als gevolg een verstoring van de werking van het gehele systeem. Het belangrijkste symptoom dat wijst op apneu is snurken, dat gepaard gaat met een onrustige slaap.
Tijdens de slaap ervaart iemand met slaapapneu talrijke episoden van tijdelijke ademstilstand of luchtstroombeperking (de ademhaling wordt gedurende enkele ogenblikken zeer oppervlakkig, met als gevolg dat de patiënt veel te weinig lucht in de longen inademt dan hij of zij nodig heeft). Hoewel de adempauzes niet lang duren, meestal ongeveer 10 seconden, vormen ze toch een gezondheidsrisico.
Als gevolg van het stoppen met ademen, ervaren mensen die worstelen met slaapapneu een daling van de saturatie, wat betekent dat het zuurstofgehalte van het regenboogbloedHet zuurstofgehalte van het arteriële bloed is verlaagd (bij dergelijke ademhalingspauzes wordt een verlaging van de saturatie met 2-4% waargenomen ten opzichte van de saturatie bij waakzaamheid). Als gevolg van een ontoereikende zuurstoftoevoer van het bloed wordt het werk van hart en bloedvaten slechter en nemen de hersenprestaties af. De kwaliteit van de slaap vermindert en de cel- en weefselregeneratieprocessen verlopen niet efficiënt genoeg. Het hele lichaam begint minder goed te functioneren, zowel tijdens de slaap als overdag, bij normale activiteit.
Tot overmaat van ramp kan slaapapneu en het daaruit voortvloeiende zuurstoftekort in het lichaam ook gevaarlijke complicaties veroorzaken, zoals hartaanvallen, beroertes, hoge bloeddruk en diabetes, zodat dit probleem door ons niet licht moet worden opgevat.
Wat zijn de soorten slaapapneu?
Er zijn 2 hoofdtypes van slaapapneu:
- Obstructieve slaapapneu (perifere slaapapneu) – de meest voorkomende vorm van slaapapneu, die meer dan 90% van alle gevallen uitmaakt. De oorzaak van het probleem is een verminderde spanning van de spieren van de keel en de tong, die tot gevolg heeft dat het lumen van het ademhalingsstelsel ter hoogte van de keel gedeeltelijk wordt afgesloten en de vrije luchtstroom wordt belemmerd. Dit vertaalt zich in een tijdelijke ademhalingsstilstand of oppervlakkige ademhaling. De bovenste luchtwegen kunnen ook geblokkeerd zijn ten gevolge van een scheef neustussenschot of anatomische afwijkingen.
- Centrale slaapapneu – is een aandoening van het centrale zenuwstelsel (bijvoorbeeld als gevolg van hersentumoren). Het gaat om een vermindering van de activiteit van het ademhalingscentrum, die leidt tot een stopzetting van de ademhalingsbewegingen van de thorax en remming van de luchtstroom.
Er bestaat ook het zogenaamde gemengde slaapapneu, dat een samensmelting is van de twee belangrijkste vormen van apneu. In dit geval wordt de aandoening veroorzaakt door zowel een verstoring van het ademhalingscentrum in de hersenen als door ontspanning van de spieren van het zachte gehemelte.
Slaapapneu – oorzaken
Obstructieve slaapapneu komt vaak voor bij mensen met overgewicht of obesitas, vooral wanneer er zich overmatige hoeveelheden vetweefsel in de in de halsstreek (vetweefsel zet druk op de wanden van de keel, zodat de keel minder goed doorgankelijk wordt en de lucht niet vrij kan stromen).
Mannelijk geslacht en zwaarlijvigheid worden beschouwd als de grootste risicofactoren voor obstructieve slaapapneu . Roken en overmatig alcoholgebruik zijn ook factoren die het risico op deze aandoening verhogen. Als overgewicht en stimulerende middelen de hoofdoorzaak van apneu zijn en de symptomen mild zijn, zijn in veel gevallen gewichtsvermindering en verandering van levensstijl voldoende om van de aandoening af te komen. Bij ernstigere vormen van slaapapneu, en nog meer wanneer slaapapneu samengaat met andere aandoeningen (bv. chronisch obstructieve longziekte of diabetes), is het echter belangrijk om voortdurend onder de hoede van een arts te zijn.
Bij mensen die lijden aan obstructieve slaapapneu zijn de ademhalingsspieren te ontspannen en te slap, waardoor de luchtwegen minder goed begaanbaar zijn en het zuurstofproces van het bloed en het hele lichaam wordt belemmerd.
De meest voorkomende oorzaken van slaapapneu en factoren die het risico op de aandoening vergroten, zijn:
- overgewicht en obesitas,
- alcoholmisbruik,
- roken,
- te veel eten voor het slapen gaan,
- verzwakte keelspieren,
- scheef neustussenschot,
- chronische rhinitis,
- overgroei van weefsel na infecties,
- poliepen in de neus,
- hypertrofie van de palatine amandelen,
- het nemen van slaap- en kalmeringsmiddelen,
- bepaalde chronische ziekten (bv. hypertensie, hypothyreoïdie, acromegalie, insufficiëntie van de bloedsomloop),
- specifieke anatomische structuur die luchtwegobstructie in de hand werkt (bv. dikke en korte hals, teruggetrokken onderkaak, te kleine onderkaak, te lange huig).
Slaapapneu bij kinderen
De grootste groep die met slaapapneu kampt, zijn mannen boven de 40 jaar. Bij vrouwen komt de aandoening veel minder vaak voor, en als het voorkomt, gebeurt het na de leeftijd van 50 jaar. Bij jongeren en kinderen komt slaapapneu zelden voor. Het optreden van slaapapneu bij kinderen kan worden veroorzaakt door zwaarlijvigheid of vergroting van de faryngeale of palatine tonsillen. Het kan ook worden veroorzaakt door een aangeboren afwijking met misvorming van het gezicht (bv. syndroom van Down).
Slaapapneu – diagnose
Een aandoening die gepaard gaat met slaapapneu is snurken. Vrijwel elke persoon die aan slaapapneu lijdt, snurkt tijdens de slaap. Maar niet iedereen die snurkt lijdt aan slaapapneu. Om de diagnose apneu te kunnen stellen, moet een arts speciale tests doen om te zien hoe de episoden van ademstilstand zijn verdeeld en hoe het lichaam van de patiënt zich tijdens de slaap gedraagt (bv. hersenfunctie, hartslag, oogbewegingen).
Obstructieve slaapapneu komt niet in alle gevallen van ademhalingspauzes tijdens de slaap voor. De aandoening kan alleen worden gediagnosticeerd wanneer:
- apneu-episoden komen meer dan 5 keer per uur slaap voor bij symptomatische personen en meer dan 15 keer bij asymptomatische personen,
- de apneu episodes langer duren dan 10 seconden.
Het optreden van maximaal 5 apneu-episoden per uur slaap ligt binnen de normale grenzen.
Lees ook: Slaaphouding
Slaapapneu – symptomen
De symptomen van slaapapneu kunnen in twee groepen worden onderverdeeld: symptomen ’s nachts (we kunnen ze niet waarnemen, we worden er meestal door onze partner of levensgezel op gewezen) en symptomen overdag.
Aangezien een slaapstoornis in de ademhaling leidt tot een verstoring van de regeneratieprocessen in het lichaam en een verslechtering van de werking van vele organen, zijn de symptomen van deze aandoening talrijk. Sommige van de symptomen die met apneu gepaard gaan, kunnen worden verward met symptomen van andere aandoeningen. Luid snurken, pauzes in de ademhaling, ochtendhoofdpijn en niet fris wakker worden, gecombineerd met overdag in slaap vallen, moeten ons zeker waarschuwen.
Hoe manifesteert slaapapneu zich meestal?
Symptomen ’s nachts:
- onrustige slaap,
- friemelen tijdens de slaap,
- luid snurken,
- intermitterend, onregelmatig snurken,
- stopte met snurken gedurende enkele seconden eindigend met een luide grom en intensieve inademing van lucht,
- plotseling wakker worden met een gevoel van kortademigheid,
- meer zweten tijdens de slaap,
- vaak uit bed komen om te plassen.
Overdag symptomen:
- ochtend hoofdpijn,
- veelvuldig gevoel van vermoeidheid,
- zwakte,
- hartritmestoornissen,
- vermoeidheid en overmatige slaperigheid overdag,
- prikkelbaarheid, verslechtering van de stemming,
- concentratieproblemen,
- geheugenproblemen,
- afleidbaarheid, verminderde psychomotorische prestaties,
- depressieve stoornissen,
- verminderd libido.
Slaapapneu – testen
Er worden 2 tests gebruikt bij de diagnose van slaapapneu – polysomnografie en polygrafie. Hoewel de eerste optie nauwkeuriger, grondiger en uitgebreider is, maakt ook de tweede in de meeste gevallen de diagnose van de ziekte en de keuze van een geschikte behandelingsmethode mogelijk. Bovendien kan de tweede optie bij de patiënt thuis worden uitgevoerd, terwijl de eerste dat niet kan.
Hoe ziet een slaapapneu-onderzoek eruit?
Polysomnografie is een gedetailleerd onderzoek waarbij wordt nagegaan hoe het lichaam werkt tijdens de slaap van de patiënt. Polysomnografie omvat:
- een hartfunctietest, of elektrocardiografie (EKG),
- onderzoek van de hersenfunctie, d.w.z. elektro-encefalografie (EEG),
- onderzoek van oogbewegingen, d.w.z. electrooculografie (EOG),
- spier- en zenuwtesten, d.w.z. elektromyografie (EMG),
- luchtstroom door de neus en mond,
- snurken,
- zuurstofgehalte in het bloed,
- slaappatroon,
- ademhalingsinspanning.
Polysomnografie is een test die sterk lijkt op polysomnografie, maar die geen EEG, EOG of spierfunctietesten omvat.
Hoeveel kost een slaapapneu test?
De kosten van polysomnografie zijn helaas hoog (ongeveer £500). Bovendien is dit onderzoek betrekkelijk moeilijk toegankelijk. Een polygraaftest is daarentegen een goedkopere, gemakkelijkere en meer toegankelijke test.
Slaapapneu – behandeling
Obstructieve slaapapneu is een aandoening die een risico inhoudt op een aantal ernstige complicaties, met name op cardiovasculair gebied (bv. hypertensie, hartfalen, beroerte). Behandeling van slaapapneu zal de gevaarlijke gevolgen van deze ziekte helpen voorkomen, bijdragen tot een algemene verbetering van de gezondheid (bv. Het verbetert de doorgankelijkheid van de luchtwegen, verhoogt de zuurstofvoorziening in de weefsels, normaliseert de bloeddruk, verbetert de hersenfunctie) en heeft een positieve invloed op de kwaliteit van onze slaap.
De meest effectieve methode om slaapapneu te behandelen is het creëren van een constante positieve druk tijdens de slaap. Dit wordt gedaan met een speciaal CPAP-apparaat dat bestaat uit een luchtpomp en een masker om de ademhaling te verbeteren. De regelbare luchtstroom zorgt voor een optimale zuurstofvoorziening van het lichaam.
Mensen met slaapapneu krijgen over het algemeen ook het advies van hun arts om hun lichaamsgewicht te verminderen (bij overgewicht), geen slaappillen en alcohol te gebruiken voor het slapen gaan, een gezonde levensstijl te volgen en een dieet te volgen.
Als u lijdt aan een scheef neustussenschot, moet u een eenvoudige KNO-ingreep ondergaan om het recht te zetten.
Slaapapneu – de gevolgen van het niet behandelen ervan
Hoewel snurken en apneu voor ons vaak triviale kwaaltjes lijken, vormen ze in feite een groot gezondheidsrisico. De gevolgen van het niet behandelen van slaapapneu zijn onder andere:
- verhoogde bloeddruk,
- een verhoogd risico op beroertes en hartaanvallen,
- een verhoogd risico op type 2 diabetes,
- een verhoogd risico op hartziekten (zoals coronaire hartziekten),
- een verhoogd risico op longziekten,
- slechtere hersenfunctie, verminderde psychomotorische prestaties, verhoogd risico op verkeersongevallen.
Lees ook: Welke matras te kiezen?
